Yn in Franeker krante fan 1957 kom ik in ynstjûrd stik tsjin
fan in B. Wiersma út Frjentsjer
At ik it goed begryp is dit in reaksje op in fersyk fan de CFK
om sizzenskip te krijen bij de Freule.
Wiersma giet "oer Dokkum" om it allegear út te lizzen
wêrom dat net in goed idee is,
mar it jout wol wat ynsjoch.
It is wat lang, mar wa't nocht hat......
ik fyn it de muoite wurdich
NGEZONDEN
(Buiten verantwoordelijkheid der redactie)
---
ROND DE FREULEPARTIJ
Gaarne enige ruimte in uw blad, bekend bij alle kaatsliefhebbers, en wel over de Freule jongenskaatspartij. Met verbazing lees ik, dat er in de boezem van de Chr. Friese Kaatsbond stemmen opgaan om aan de weet te komen of hun organisatie daar ook zeggenschap in kan verkrijgen en zo lees ik, dat er een schrijven zal gaan naar de stichteres jonkvrouw freule De Vos van Steenwijk om inlichtingen.
Welaan, dit is voor mij aanleiding deze jongenspartij nader te bezien, daar ik persoonlijk het ontstaan van zeer nabij heb meegemaakt. Er was benoemd een nieuwe burgemeester voor Hennaarderadeel, standplaats Wommels en wel nu". W. H. Hopperus Buma, liberaal en lid van de N.H. Kerk (vrijz.).
Deze burgemeester kocht een groot stuk grond en het zogenaamde „bosk", in vroeger jaren bezit van de Sminia's, maar toen verhuurd als volkstuintjes, maar de naam bosk is tot heden gebleven. Daar werd gebouwd een pracht van een villa door een aannemer uit Leeuwarden. Verder werd er een prachtig park aangelegd met vijver en broeikasten onder leiding van twee bekwame tuiniers, waarvoor ook twee woningen werden gebouwd; deze staan er nog. Kosten nog moeite werden gegaard om het park tot ontwikkeling te brengen en met succes; reeds het jaar daarop werd zondags het park opengesteld voor het publiek: een pracht aanwinst voor het boomloze Wommels.
Daar verscheen op zekere dag een voor Wommels -onbekende dame ten huize van de 'familie Buma en wel jonkvrouw freule De Vos van Steenwijk. In hoeverre zij familie was van de Buma's weet ik .niet, maar wel weet ik, dat zij veel buitenslands vertoefde. Deze jonkvrouw, een ontwikkelde dame met een gevoelig hart, zoals later wel is gebleken, nam grondig hoogte van de woningtoestanden te Wommels en niet alleen van de buitenkant, maar zij zocht ook de bewoners op.
Nu waren daar woningen, in het bezit van de Ned. Herv. Kerk en armbestuur, die in bedroevende toestand waren. Dit nu raakte haar diep in het hart. Zij liet 3 blokken van elk 4 woningen bouwen, pracht woningen voor die tijd, kocht de krotten op en door de verschuivingen welke met de nieuwbouw ontstonden, kwamen de krotten leeg. Deze werden afgebroken en de grond gaf zij aan de Gemeente.
Voorwaar een sociale daad, die, naar ik meen, enig is in zijn soort. Maar zij had meer ontdekt en dat was de kaatssport, tot nu toe haar onbekend, maar deze kreeg haar volle belangstelling. Zo groeide bij haar het plan deze sport aan te moedigen onder de jeugd. In samenwerking en overleg met het hoofd der openbare school, de heer U. Hiemstra, lid van het N.K.B.bestuur, kwam de kaatspartij van jongens t.e.m. 16 jaar tot stand, 1 partuur uit elke afd. van de N.K.8., met als eerste prijs 3 gouden klokjes, als tweede 3 zilveren, terwijl de afd. Wommels er nog als 3e prijs 3 nikkelen bij deed.
Van een Chr. Friese Kaatsbond was toen nog , geen sprake. De eerste partij werd gehouden in augustus 1902. Maar er was storm op komst, welke voor Wommels een niet te herstellen verlies zou brengen. Er was bij de N.H. Gem. een nieuwe predikant bevestigd, nl. ds. Ankerman, komende uit Amsterdam, die zich manifesteerde als een fanatieke man van Orthodox richting.
Hier botsten burgemeester Buma, vrijz. kerkvoogd en ds. Ankerman.
Was er voordien nooit en nimmer kerkelijke strijd te Wommels geweest, nu wel en zonder genade. De eerste jaren van het burgemeesterschap waren om en zo moest er nu een herbenoeming plaats hebben. De fam. Buma was met vakantie in Zwitserland.
Mogelijk was daar ook de jonkvrouw, de freule De Vos van Steenwijk. Het was dit moment, dat door de fanatieke orthodoxen onder aanvoering van ds. Ankerman aangegrepen werd om een adres in te dienen met het verzoek burgemeester Buma niet weer te benoemen. Het verzoek werd afgewezen, omdat geen beleidsfouten konden worden aangetoond.
Bij zijn terugkomst hoorde de burgemeester natuurlijk van de actie, tegen hem gevoerd. Toen nam mr. W. H. Hopperus Buma het besluit om voor die herbenoeming te bedanken. De villa werd afgebroken en wederom opgebouwd in 't Haarlemmerhout. Het park werd gekapt, de vijvers dichtgegooid met als resultaat een stuk bouwland. Ook jonkvrouw freule De Vos van Steenwijk bleef na deze onverkwikkelijke historie niet langer te Wommels en vertrok naar Canada.
Nu waren er nog twee banden, welke de freule aan Wommels verbonden: de woningen door haar gesticht en de jongenskaatspartij, genoemd de Freulepartij. De woningen zijn verleden jaar overgenomen door de gemeente. Bij die overdracht was er m.i. alle reden geweest, de totstandkoming er van nog eens te gedenken, maar in het raadsverslag heb ik dat niet ontdekt.
Schaamde men zich voor de fouten van het verleden? Het boetekleed ontsiert de mens niet, dat kan ook gelden voor B. en W. en de raadsleden. Alzo is nu nog de binding van de jongenskaatspartij gebleven en als men mij nu vraagt, hoe het verder moet met de Freulepartij, dan hoop ik van harte, dat deze blijft bestaan tot in lengte van dagen en ik hoop tevens, dat de hooggeachte jonkvrouw, ondanks de teleurstelling haar bezorgd, middelen mag nalaten voor het voortbestaan.
Ik meende, dat het thans zeker nuttig was, deze feiten uit de historie, samenhangende met de Freulepartij in het kort, want er is nog wel meer, te belichten. Mijns inziens komt hierin wel duidelijk naar voren, dat deze traditionele jongenspartij van den beginne af zowel in feite als naar de geest steeds nauw verbonden is geweest met de N.K.8., nu K.N.K.B.
Ik eindig met de vraag: Durft de Chr. Friese Kaatsbond nog te trachten, gezien hetgeen zich daar te Wommels in het verleden heeft afgespeeld, zich hier tussen te wringen?
Franeker. B. Wiersma.
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=link}