It Efkes Baljen leit stil.
It wyklikse oerke bewege
mei wat jongere leeftydsgenoaten mei net.
It sil in toer wurde kinne op myn leeftyd
om it wer op te pakken, sûnder blessures op te rinnen.
Dêrom wie it goed
dat ik sneon en snein te baljen stie mei Samme en Nyck.
Se hiene der echt nocht oan op it sportfjild yn Wommels
en in oere wie mij lang genôch.....sa'n earste kear
Moandei,
it ritsje nei Gaasterlân.
De auto bij it leechsteande Galamadammen
en goed 40 kilometer troch it frisse mar moaie lânskip
 |
| De snie wie op plakken noch lang net fuort, seker bij de seedyk net |
 |
| In moai keunstwurk fan hout......... |
 |
| ......oan de Bûkeleane bij Aldemardum |
 |
| Oranjewâld, yn it wykein in drok "krúspunt" |
 |
| no mei in bytsje drokte bij in kofjekaravan |
Op souder fyn ik noch in aardich boekje.
Geale de Vries hie earder in taalpraatsje op Omrop Fryslân.
In seleksje dêrút is doe sammele en yn dit boekje kommen.
Ien fan de haadstikken giet oer op bêd gean.
Dat kinne je neffens de Vries wol op hast hûndert ferskillende wizen sizze.
Dizze wike set ik alle dagen foar it nei bêd gean in searje op twitter.
Pakesizzer Roan
dy rint graach mei bleate fuotten op sandalen.
It hat lang duorre dat hij dizze winter de sokken oandocht
Mei redens der ûnder,
dat is hielendal nij foar him.
Sokken en skuon en redens...
De winter is oer en de temperatuur fljucht dizze wike omheech
mar Roan hâldt ien sok oan:
In gipssok.
De skynbonke stikken.
It like in gewoane fal
mar de gefolgen binne tryst foar dit mantsje fan hast 6
Ik wit net at reedride wol syn ding wurdt.
Dêr sit je dan yn de rolstoel
oan de kant fan de feart.
Prachtich hear,
al dy foto's fan de op- en ûndergeande sinne,
fan al dy sniedunen efter de hikke,
fan it glinsterjende ryp op it reid
fan al dy skiep dy't it skynber net kâld ha
en fan al dy fûgels dy't wekken hâlde yn it iis.
It alder moaiste is fansels
de bern op de fiver
mei harren earste streekjes,
mei de stoel dy't noch sa feilich fielt
mei de slide at er gjin redens binne
mei de juf op it iis en de pake op de brêge
foar in foto fan Samme
mei syn moaie blaue helm
dy't er op de fyts ek altyd op hat.
It is winter en sels haw ik dêr net nei útsjoen.
Ik ha net folle op mei winterwaar.
Ride doch ik net mear en iets waarmer fyn ik net ferfelend.
Wat ik wol moai fyn dizze winterdagen is wat de natoer docht.
Wat de wyn mei de snie docht bijgelyks is prachtich om te sjen.
Plakjes yn de lijte mei bergen snie en bûtenút friwol grien lân.
Nim no de wetterfûgels dy hawwe ek harren eigen agenda.
Sij sykje alle winters it selde plak op.
Yn de bocht tichtbij Spyktille is altyd in grut wek.
Ek no wer.
It is allinne te lyts foar al dat fûgelguod.
Dus fine se in plakje op de dyk.
Se gean sûnder probleem foar dizze fytser oan de kant,
mar nimme dêrnei harren plakje op de dyk wer yn,
wachtsjend op in frij plakje yn it wek.
Ik hie roppe kinne: meitsje dat wek mar wat grutter,
mar dat haw ik mar net dien.
Freed,
wij gean nei Starum,
Samme (4) en Roan (5) binne mei.
Op ûntdekkingsreis dêr.
Underweis druk ik se in stinsel yn de hân:
sjoch dizze fiif keunstwurken sykje jim mar op.
Prachtich fine se dat: in speurtocht.
 |
| De fisk stiet droech, mar it is wol spannend om dêr samar yn te stean...... |
 |
| It froutsje fan Starum. Ik lês it ferhaal foar dat dêr oanplakt stiet (EK YN IT FRYSK!) |
 |
| Aukje, dy hawwe se al earder sjoen doe't se mei ús op paad wiene, want dy stiet yn alle 11 stêden |
 |
| Bij it Hooglandgemaal: de waarwolf It is efkes sykjen. Wat is syn poat, wat is syn holle |
 |
| werom bij de fisk: se doarre no wol efteryn op plakje te gean |
Neist al dit kulturele fermaak
binne der boarterstunen en stekken en stoepen
om te klimmen en te slingerjen
In nije rubryk yn Diggelfjoer,
it doarpskrantsje fan Wommels.
 |
| De Bargekop tusken Itens en Easterein |
 |
| de Bargekop bij de doar fan nûmer 10 |
 |
| Bij Wikel in Bargebek |
 |
| Fan boppen de Bargebek bij Wikel |
Ek jannewaris wie wer in fytsmoanne.
Yn Strava fytste ik sa'n 600 kilometer
Bûten Strava om ek noch sa'n 200.
Fytse yn jannewaris binne meast koartere ritten.
Kâlde fuotten foarkomme.
De foto komt út Strava.
Is in oersicht fan alle paden dy't ik fytst ha yn jannewaris
Ik fyts troch Tsjom.
Dat doch ik wol faker en ik sjoch dan mei ûntslach nei de toer
en tink oan it ferhaal fan de lyntsjesnijers,
sa't de bijnamme is foar it folk út Tsjom.
Ik kom dizze kear net fanôf Wommels of Frjentsjer,
mar fanút de rjochting Winsum/Wjelsryp.
Myn each falt op in earste stien, ynmitsele yn in gebou
tsjinoer de tsjerke
Underweis nei hûs, tink ik oan Ulbo.
Wêrom hat hij dy earste stien lein
en hoe sit mei al dy nammen.
Thús efter de kompjoeter gean ik op syk.
Alle Friezen is myn helpmiddel.
Ulbo Jetze Heerma van Beyma (thoe Kingma)
is net samar in jonkje.
Hij is berne yn Warkum as soan fan Juliua Matthijs van Beyma.
Dizze man wie frederjochter fan kanton Hylpen en wenne yn Warkum.
Dat thoe Kingma is der letter bij oanplakt
want yn 1849 is hij grietman en wennet hij yn Zweins.
Yn Zweins is in Kingmastate.
Dat 8 jierrige jonkje ferstjêrt yn 1876,
56 jier âld,
fan berop boargemaster yn Frjentsjer.
Ik fyn dit in goed idee.
Lego, it stiet standert bij ús yn de keamer.
Twa pakesizzers piele dêr wol gauris mei om.
Platen mei diken.
Altyd auto's of moters.
Mar it kin oars wurde.
Wêrom ek net?
It is dus in leugen
dat ik mar ien kear iepenlik yn protest gie.
In smoarge leugen.
Yn de jierren 60 wolle wij graach fuotbalje yn Wommels.
Op it keatsfjild is gjin opsje, dat is hillige keatsgrûn.
De Terp is dêr net foar bedoeld, sa wurdt ús foarholden.
Wij sykje ús heil op stikjes lân bij nijbouplannen,
mar dat duorret meast net lang.
Talinten fan Wommelsers sille altyd ferburgen bliuwe..
It is op in woansdei.
It is 1968, ik bin 13.
Ik wit net mear wêr't wij weistjoerd binne.
mar wij binne kûgels.
op de gemeente, dat it allegear salang duorret,
mei dat fjildtsje
Ik bin fergetten, dat dat myn earste demonstraasje is.
Gelokkich lêst in meidemonstrant it stikje
en it is dus Jan Oosterhaven
dy't mij wiist op myn ferjiteftige leugen.
Letter is der in folweardich fuotbalfjild kaam yn Wommels.
Ik haw der noch hiel wat wedstriden yn SDS 3 of 4 of 5 spile,
myn noch altyd net ûntdutsen talinten sjen litten.
Wer letter, binne der op in part apparteminten boud.
Dêr wie ik poer op tsjin.
mar demonstreare siet er doe al net mear yn.
Der wurdt wat relskopt en protesteard hjoed de dei.
It soe neat foar mij wêze.
Protesteare, de dyk op, ik moat der net oan tinke.
Ien kear haw ik sa gek west.
It sil yn 1971 of 1972 of sa west ha, doe't ik op skoalle siet yn Ljouwert.
Chris van Veen wie minister fan ûnderwiis.
Hij hie ferkearde plannen.
Ik wit net mear hoe slim dat allegear wie,
mar it wie wol sa slim dat de learkrêften ús oertsjûgen
dat it nedich wie om mei de bus nei Rotterdam te gean.
"Van Veen, ga heen, Van Veen ga heen",
dat songen wij, nee dat raasden wij út folle boarst.
De hiele middei, jûn en de heale nacht fuort en ik haw begrepen dat it neat holpen hat.
Ik wie yn alle gefallen foargoed genêzen
fan demonstraasjesucht.
Ik draai gewoan muzyk.
Protestmuzyk.
Dat helpt en dêr hoege je de strjitte net foar op.
Mads Peter Nordbo is in skriuwer dy't wennet op Grienlân.
Syn boeken gean dêr ek oer.
Ik lês syn boek "De vrouw met het dodenmasker"
It is it twadde boek dat ik fan him lês.
De boeken binne wol aardich,
mar de omjouwing wêr't it spilet boeit mij mear.
Ik haw it boek wol sa ûngefear útlêzen
mar haw folle mear tiid besteed oan
Opsocht oer alles wat er beskreaun waard
oer doarpen, oer it klimaat , oer libbensomstannnichheden,
 |
| Byld bij Nuuk |
en oer keunst.
Ek de relaasje mei de Denen, de strategyske posysje
foar Amearika en foar Sjina
Ik fûn dat yn dit gefal nijsgjirriger as it boek,
dat fierstentefolle gie oer minsken, dy't dea binne
en trochlibje as geast dêr.
Dêr leau ik dus net yn
Dat it bijsûnder is dêr, bewiist dit filmke
Ik hâld fan bysûndere minsken.
lykas Sjoerd Zijlstra fan Boalsert.
Sjoerd wie in bijsûndere man.
Hij is stoarn, ferûngelokke mei syn fyts.
Sjoerd wie krekt as mij:
In fytser fan al den dei.
Oeral kamen wij elkoar tsjin.
Sjoerd hie ek altyd in miening oer iets.
In eigen miening en meast net de gongbere.
Ik wit it noch goed.
Ik fytst op myn lisfyts tusken Ysbrechtum en Tsjalhuzum,
ik haw dat "wibele ding" noch net sa lang en ik moat noch wat wenne.
Sjoerd komt mij efterop,
op in soarte fan reesfyts.
Goeie of hoi, sa groetet hij mij
hij sjocht,
hij sjocht nochris en dan komt it oardiel.
"Ik haw ek in lisfyts", jout hij oan.
folge troch in oantal technyske gegevens en oanwizigingen
Ik hear it oan en knik (net) begrypjend,
ik bin sa wol trefreden. sis ik,
ik bin noch op ûntdekkingsreis.
Hoi, seit Sjoerd, en hij fytst op nei Boalsert
wylst ik ôfslaan nei Wommels
Sjoerd tref ik ek faak bij de muzyk.
Aaipop, Greidhoekfestival, yn Boalsert en wêr ek net.
Hij siket mij altyd efkes op
en freget dan wat ik der fan fyn
at ik as oandachtige harker foaroan stean.
Ik fyn gau iets moai, ik haw gjin skerp ear,
bin net muzikaal en haw gjin ferstân fan muzyk.
Dat hie Sjoerd wol.
Hij wit mij dan altyd út te lizzen wat er net goed is
en wêr't dat oan leit.
Sjoerd giet wer fierder
op syk nei in oar
of op wei nei de lûdsman
om him der efkes op te wizen, dat it oars kin en moat
Ik hear dêrnei oars nei de muzyk.
It tredde wat ús bûn wie 1954.
Syn en myn boujier.
In goed boujier seine wij wolris.
Net dus
net goed genôch foar Sjoerd ....
Beste Sjoerd
Moai dat ik dij kinnen ha
do hast in soad kleur jûn oan dyn eigen libben
en ek oan it libben fan oaren.
Dankjewol dêrfoar
Anneke en de jonges in hiel soad sterkte mei it ferlies fan jim bijsûndere en unike Sjoerd
Moarn haw ik op ynternet de moaie oertinking sjoen mei in optreden fan Beatles Sessions mei twa soannen fan Sjoerd en Anneke.
Middeis haw ik efkes oan de dyk stien yn Boalsert wêr't Sjoerd foar de lêste kear lâns gie
Koroana, wij komme der mar net ôf.
Koroana , it is oeral en nearne.
Koroana is dat in "fier fan myn bêdsjo"?
De sosjale kontakten yn it doarp binne minimaal.
Sa no en dan prate je mei immen, mar dat is gâns minder as oars.
Sa no en dan wit ek immen te fertellen dat dy of dy koroana hat.
Immen yn Wommels,
yn Nij Stapert,
yn Tywerthiem,
oan de oare kant fan de brêge,
yn de eigen strjitte......
Mar hoefolle binne dat er krekt?
Hoe read kleuret Wommels?
In antwurd op dy fraach, dêr haw ik ferlet fan.
Ik haw wat fûn.
Op dizze side kin ik sjen hoe read Wommels is
en hoefolle minsken der per dei bijkomme mei koroana yn Wommels
Sjoch hjir
Weledele heer (rju eale)
sa bin ik net faak oanskreaun.
Omdat it sa bysûnder is ha ik it bewarre
It is út it plakboek fan 1993,
Sûnt dy tiid rin ik neist de skuon
en haw ik hast gjin nije mear nedich
Sa moai dy sinne fannemoarn,
dus fytste ik betiid in rûntsje.
Letter op de dei noch sa'n 30 kilometer
 |
| Iens, ier op de moarn |
 |
| Baard letter op de dei |
 |
| Baard, keatsfjild....iisbaan |
 |
| Jorwert, de pet fan J.J. Slauerhoff |
 |
| op it stek bij de pastorij |
 |
| Geert Mak binne se ek net ferjitten |
 |
| de foardrager |
 |
| foar it kafe |
 |
| Fraach is noch, wêr't dizze namme weikomt |
